Merdiven Altından Geçmek « Adetler ve İnanışlar
Duvara dayanmış bir merdiven görürseniz altından
geçmeyin, etrafından dolanın. Çünkü o merdivenin tepesinde ya bir
tamirci, ya bir boyacı ya da camları silen biri olabilir. Yani
başınıza bir çekiç, su kovası, boya kutusu, hatta bir adamın düşme
olasılığı yüksektir. Merdiven altından geçmenin uğursuzluk
getireceği inancı gerçekten batıl inançlar içinde en azından bir işe
yarayan tek inançtır. Ancak inancın kökeninde pratikteki faydası ile
ilgili olmayan farklı şeyler yatmaktadır.
Duvara dayanan bir merdiven, duvar ile arasında bir üçgen oluşturur.
Bu, bir çok kültürde tanrıların kutsal üçgeni olarak bilinir.
Örneğin piramitlerin kenarlarının üçgen olması da bu inanca dayanır.
Bir üçgenin içinden geçmek de, bir kutsal yere meydan okumak
anlamına gelebilir.
Eski Mısırlılar için zaten merdivenin kendisi iyi şansın sembolü idi.
Merdiven olmasaydı, Güneş Tanrısı Osiris'i karanlıkların ruhundaki
hapis hayatından kurtarmak mümkün olamayacaktı. Ayrıca merdiven
tanrıların katına tırmanmak için de şekilsel bir semboldü. Günümüzde
açılan bu antik mezarlarda ölünün cennete tırmanması için yanma
konulmuş bulunan merdivenlere rastlanmaktadır.
Asırlar sonra birçok batıl inançta olduğu gibi Hıristiyanlık bu
inancı da Hz. İsa'nın ölüm şekline adapte etti. Çarmıha dayalı
merdiven kötülüğün, hıyanetin ve ölümün sembolü oldu. İnsanlar,
merdivenin altından geçmekle bütün bu kötü geleceklerle
karşılaşabileceklerine inandırıldılar.
17. yüzyılda İngiltere ve Fransa'da suçlular darağacına götürülmeden
önce bir merdivenin altından geçiriliyorlardı. Tabii yanında olanlar
merdivenin etrafından dolanıyordu.
Değişik kültürler bu uğursuzluğa karşı bazı panzehirler
geliştirdiler. Mesela bir merdivenin altından yanlışlıkla veya zorda
kalarak geçen kişiler için Romalıların panzehiri yumruktu. O kişiler
orta yani en uzun parmaklarını gerip diğer parmaklarını yumruk gibi
yaparlar ve geçtikten sonra merdivene doğru sallarlardı. Bizde,
Türkiye'de böyle bir adet yoktur ama Amerikan filmlerinde
karşısındakine bu hareketi yaparak küfür veya hakaret edildiği sıkça
görülür. Bunun kökeni de işte bu Roma panzehiridir.