Doğum Günü Şarkısı « Adetler ve İnanışlar
Dünyada şimdiye kadar en çok söylenmiş, halen de
söylenmekte olan şarkı hangisidir diye sorulsa hemen akla
gelmeyebilir. Bu şarkı herkes tarafından çok tanıdık, müziği ezbere
bilinen bir şarkıdır. 'İyi ki doğdun -isim-' veya 'mutlu yıllar sana'
şeklinde söylenen doğum günü şarkısı.
Bu şarkı yaratılırken doğum günlerinde söyleneceği kimsenin aklına
gelmemişti. 1893'de ABD'de, Kentucky'de öğretmen iki kız kardeşin,
öğrencilerinin sabahları söylemeleri için besteledikleri bu şarkının
orijinal adı da 'Good Morning to All' yani 'Herkese Günaydın' idi.
Kardeşlerden şarkının müziğini yapan Mildred Hill aynı zamanda
kiliselerde org, konserlerde piyano çalıyordu. Şarkının sözlerini
ise Mildred'in dokuz yaş küçük kız kardeşi Patty yazmıştı. Mildred
1916'da 57 yaşında öldükten birkaç yıl sonra bestelediği şarkı
'Happy Birthday' (Mutlu doğum günü) adı altında söylenmeye
başlanacaktı.
Hill kardeşler şarkının telif haklarını 1893 yılında almışlardı.
Ancak Robert Coleman isimli biri, şarkının bestesini kullanarak
sözlerini 'Happy birthday to you' olarak değiştirdi. Şarkı zaman
içinde o kadar yayıldı ki bestecileri bile unutuldu.
Ne zaman şarkı doğum günü formatında Broadway'de, bir müzikalde
kullanılmaya başlandı, o güne kadar sesi çıkmayan üçüncü kardeş
Jessica mahkemeye başvurdu. Bestenin gerçekten kendilerine ait
olduğunu ispat etti ve şarkının tüm haklarına ailesinin sahip
olmasını sağladı.
Bundan böyle şarkının ticari amaçla kullanıldığı her yerde Hill
ailesine telif hakkı ödenmesi gerekecekti. Bu haber tüm dünyayı şok
etti. Telefonla yarım milyon insana doğum günlerinde melodiyi
dinleten tanıtım ve pazarlama şirketleri bundan vazgeçtiler,
müzikaller bu parçayı ya repertuarlarından çıkarttılar ya da şarkı
şeklinde değil de düz okuma veya şiir şeklinde söylettiler.
Onlar telif hakkı ödememek için yollar ararken Dr. Patty Hill, 78
yaşında, uzun bir hastalıktan sonra ama şarkısının dünya çapında bir
doğum günü adeti olduğunu gördükten sonra öldü.
Günümüzde bu şarkının telif hakkı Warner/Chappel Müzik Şirketi'ne
geçmiştir. Ticari amaçla kullanıldığı her yerde şirkete ödeme yapma
zorunluluğu vardır. Bu miktarın yılda l milyon dolara yakın olduğu
tahmin edilmektedir. Doğum günü kutlayacakların bilgilerine sunulur.