Yumurtanın Şekli « Hayvanlar Dünyası
Eğer köşeli olsalardı kenarları
dayanıklılık açısından çok zayıf olurdu. Şüphesiz böyle bir
yumurtayı yumurtlamak da tavuk için bir işkence olurdu. Aslında dış
yüzeyi en dayanaklı geometrik şekil küredir ama bu şekildeki bir
yumurta da bulunduğu yerden yuvarlanıp gidince nerede duracağı belli
olmaz.
Hemen hemen tüm kuş yumurtalarının bir tarafı daha yuvarlak diğer
tarafı da daha incedir. Bu şekil, yumurtaların yuvada birbirlerine
en yakın ve en az hava boşluğu bırakacak şekilde durmalarını sağlar.
Böylece hem ısı kaybı önlenir hem de yuvadaki yerden en iyi şekilde
faydalanılır.
Yumurta yuvarlanıp gittiğinde düz gitmez, ince tarafı üstünde
dairesel bir yol çizer ve başladığı yere yakın bir noktada durur.
Yani bu şekli ile yumurtanın düz bir yüzeyde yuvarlanarak kaybolup
gitmesi mümkün değildir. Asıl önemlisi bu şekli ile yumurtanın
kuştan veya tavuktan daha rahat çıkmasıdır. Genel tahminin aksine
yumurtanın yuvarlak yani daha geniş tarafı önce çıkar. Hem bunu hem
de yumurtanın her iki tarafındaki farklı şeklini sağlayan yumurtanın
çıkış yolu üzerindeki kaslardır.
Pek alakasız gözükse de tavuğun içinde yumurtanın oluşmaya
başlayabilmesi için önce güneş ışığının veya yapay bir ışığın
tavuğun gözüne çarpması gerekir. Böylece göz yolu ile uyarılan
tavuğun hipofiz bezi bir hormon salgılar. Bu hormon kan dolaşımına
girer ve bu yolla yumurtalığa taşınır.
Hormon burada bulunan binlerce yumurtadan birinin içine girer ve o
yumurtanın aniden çok hızlı bir şekilde büyümesini sağlar. Önce
yumurta sarısı meydana gelir ve yumurta, yumurta kanalına geçer,
döllenme organlarında geçirdiği aşamalardan sonra 24-25 saatte
oluşumunu tamamlar.
Yumurta, yumurta kanalını kesik kesik hareketlerle geçer. Buradaki
dairesel kaslardan sırası ile geçerken, yumurtanın önündeki kas
gevşek durumda iken arkasındaki kas kasılır, daralır.
Yumurta bu kanalın başında iken küre şeklindedir. İlerlemesi
sırasında arkada kalan dairesel kaslar büzüşerek hem yumurtayı ileri
iterler hem de bu kısmına baskı yaparak konik bir şekil almasına
sebep olurlar. Çıkışa kadar yumurta kabuğu da sertleşir ve bu
haliyle dışarı çıkar. Yumurtanın şeklinin ve kalın kısmının önce
çıkışının nedeni de budur. Sürüngenlerde ise bu düzenek yoktur.
Onların yumurtaları çıkışta küresel şekildedir.