S.O.S.'in Anlamı « Genel
Çok kişi S.O.S.'in gemimizi kurtar (Save Our Ship),
ruhumuzu kurtar (Save Our Soul) veya diğer sinyalleri durdur (Stop
Other Signals) kelimelerinin baş harflerinden oluştuğunu sanır. Bu
bilgiler tamamıyla yanlış olup S.O.S. harfleri hiç bir kelimenin baş
harfinden oluşturulmamıştır.
Tamamen telgraf zamanından kalmadır ve gemilerde de yakın zamana
kadar telsiz telgraf kullanılıyordu. Bilindiği gibi telgrafta mors
alfabesi denilen sistemde her harf, nokta ve çizgilerin değişik
kombinasyonundan oluşuyor. Bu sinyali gönderen maniple denilen alete
tek dokunuşta karşıya nokta yani 'bip', biraz daha uzunca basınca 'dııııt'
sinyali gidiyordu. Gönderenler de, alanlar da mors alfabesini ezbere
bildiklerinden bu 'bip' ve 'dııııt'larda hangi harfler olduğunu
çözüyor ve normal yazıya dönüştürüyorlardı.
İmdat çağrısının çok kolay akılda tutulabilmesi için 1908'de üç
çizgi, üç nokta, üç çizgi olan S.O.S. seçildi. Yani telsizde 'dııııt,
dııııt, dııııt, bip, bip, bip, dııııt, dııııt, dııııt' sinyali
aldığınızda hemen acil yardıma ihtiyacı olan biri olduğunu
anlıyordunuz.
Filmlerde görmüşsünüzdür. Gemiler, özellikle uçaklar, tehlikeli bir
durumda yardıma ihtiyaçları olduğunda 'mayday' (meydey) çağrısı
yaparak durumlarını bildirirler. Bu kelime Fransızca'da bana yardım
et anlamındaki m'aidez kelimesinden türetilmiştir.
Hiç dikkat ettiniz mi, filmlerde telsizle konuşan her kişinin ismi
hep 'Roger' (rocır) dır. Halbuki 'roger' telsiz konuşmalarında 'anladım'
anlamında kullanılır ve her iki taraf da cümlenin başında ve sonunda
bu kelimeyi kullanırlar. Filmleri tercüme edenler ise bu kelimeyi
bir erkek ismi sandıklarından, herkes birbirine 'Roger' diye ismen
hitap ediyormuş gibi çevirirler.
Nasıl bizde telefonda harfleri söylemek için Ankara'nın 'A'sı,
Bursa'nın 'B'si denilirse Roger kelimesi de İngilizce'de 'R'
harfinin tanımı için kullanılır, yani Roger'in 'R'si denilir. R
harfi ise mors alfabesinde başlangıçta 'anlama'nın kodu idi. Sonra
konuşmalı iletişime geçilince 'Roger' olarak kullanılmaya başlanıldı.
Filmleri tercüme edenlerin ABD bahriyesinde nasıl oluyor da bu kadar
Roger bir araya geliyor diye uyanmamaları gerçekten ilginç!