Buzların Çarpışması « Genel
Buzun erimesi için sadece sıcaklık değil basınç da
önemlidir. Dağlardaki buzulların sık sık kayma nedenleri de budur.
Buzulun muazzam ağırlığının yarattığı basınç en alt tabakaların
erimesine, orada kaygan bir su tabakası oluşmasına neden olur.
Genellikle yemeklerde içkiye veya suya atılmak için buz küpçükleri
bir kap içersinde getirilir. Bir süre sonra bir tanesini almak
istediğimizde, bir kaçı birbirlerine yapışmış olarak gelirler,
bunları birbirlerinden ayırmak da hayli zor olur.
Bir kabın içinde veya bardakta bulunan buzlar üst üste
yığıldıklarında her biri altındakine değdiği noktada bir basınç
oluşturur ve bu noktadaki çok küçük bir kısım erir. Buradan hareket
eden su çok az yanda bu iki buz küpçüğünün birbirine en yakın olduğu
noktada tekrar donar, iki küpçük arasında sanki kaynak yapılmış gibi
çok güçlü bir bağ oluşturur. Artık ikisi tek bir parça gibi
olduklarından bu noktadan tekrar erimeleri de mümkün değildir.
Bir buz küpünü buzluktan doğrudan elimizle almaya kalkıştığımızda da
elimize yapışır. Bu nedenle buzlukta suyu dondurmada kullanılan
kapların çoğu plastiktir. Peki elimizi veya dilimizi bir buz
parçasına veya çok soğuk bir metal yüzeye değdirince niçin yapışıp
kalıyor?
Bunun nedeni parmaklarımızın ve dilimizin ucunda daima çok ince bir
nem tabakasının olmasıdır. Bu tabaka çok soğuk bir cisimle temas
ettiğinde anında donar. Örneğin çok soğuk, sıfırın altındaki bir
sıcaklıkta bir bayrak direğine dilinizle dokunursanız, metaller çok
iyi iletken olduklarından direk hemen üzerindeki ısıyı dilin
üzerindeki nem tabakasına yansıtır, dilin üzerindeki bu nem
tabakasının donmasına sebep olur. Artık direk ile dilin arasında her
iki yüzeye de yapışmış buzdan bir bağ vardır.
Sonuç olarak çok soğuk havalarda dilinizle metal yüzeylere
dokunmayın. Belki dilinizi çekerek kurtarabilirsiniz ama bir daha
ömür boyu yediklerinizden tat alamazsınız.