Buz Neden Kaygandır « Genel
Evde cilalı parke üzerinde çorapla yürürken düşme
olasılığınız, halıya oranla çok daha fazladır. Çünkü halı ile
ayağımız arasında, cilalı parkeye nazaran daha çok sürtünme ve daha
fazla temas vardır. Buzlu bir yüzeyin üzerinde ayağımızın kaymasını
benzer bir sebebe dayandırabiliriz, ancak buz pateni yapanlar
pütürlü buz yüzeyinde, düz bir buz yüzeyinden çok daha fazla bir
hızla kayarlar.
Buz, sanıldığı gibi, düzgün bir yüzey olduğu için kaygan değildir.
Olay, buz pateninin çok küçük yüzeyinin buza basınç yapması
dolayısıyla o noktadaki buzun erimesi ve oluşan bu ince su tabakası
üzerinde patenin hareket etmesidir.
İnsan ayağının boyunun ortalama 25 santimetre, eninin ise 10
santimetre olduğunu kabul edelim. Ortalama insan ağırlığı olan 75
kg., iki ayakla 500 santimetrekare yere bastığında, her
santimetrekareye 0,15 kg. ağırlık biner. Topuklu ayakkabı giyen
kadınlarda yere basılan alan o kadar küçülür ve basınç o kadar artar
ki, kadınların topuklu ayakkabı izi sıcak asfaltta kalır, hatta bu
basınç nerede ise filinki ile aynıdır.
Ucu neredeyse bıçak gibi olan patenlerin buza değen alanı o kadar
küçüktür ki, erime ısısını l derece azaltmak için 130 kg/cm2 gereken
buz yüzeyini derhal eritir.
Buz pütürlü olunca, paten sadece buzun pütürünün çıkıntılarına basar,
böylece temas yüzeyi iyice küçülür ve basınç artar ve buz daha kolay
eriyerek, paten buz ile arasında oluşan ince su tabakası üzerinde
rahatça kayar.
Bu arada buzun bir başka şaşırtıcı özelliğine de değinmeden
geçemeyeceğiz. Dişimiz ağrıdığında elimizin üzerine konulan buz bu
diş ağrısının azalmasına yardımcı olur.
Vücudumuzun herhangi bir yerinde bir ağrı oluştuğunda, uyarıcı
sinirler buradan orta beyine ağrı sinyalleri gönderirler.
Bu sayede beyin tarafından uyarılarak vücudun doğal ağrı kesicileri
olan 'endorfin' ve 'enkefolin' salgılanır.
Bu salgıların kaynağa gidebilmesi için sinir sisteminin diğer
bölümlerine, ağrı algılarının geçtiği diğer kapıları 'kapat' sinyali
gönderilir. El üzerinden gelen ağrı sinyallerinden dolayı salgılanan
doğal ağrı kesiciler sonucu yüz sinirlerinden gelen ağrı kapıları
beyinde kapanmaktadır.
Diş ağrılarında vücudun başka bir yerinde değil de el üstüne buz
konulmasının nedeni bu olup, bu noktaya akapuntur uygulanmasıyla da
benzer sonuca ulaşılmaktadır. Baş parmakla işaret parmağı arasındaki
bu noktaya HO-KU noktası denilmektedir.